Şili halkı bir yıl içinde ikinci kez yapılan referandumda yeni Anayasa taslağını reddetti. Böylece Augusto Pinochet diktatörlüğünün temel yasası yürürlükte kalacak.
Şili’de darbeyle iktidara gelen Augusto Pinochet dönemine dayanan anayasa değişikliği çağrısında bulunan referandumda “hayır” oyu çıktı.
Seçim Dairesi’nin açıkladığı resmi sonuçlara göre ret oyları yüzde 55,75 olurken, olumlu oylar yüzde 44,25’te kaldı.
Böylece Şili halkı ikinci kez darbe dönemi Anayasasının yürürlükte kalması yönünde oy kullandı.
Büyük ölçüde muhafazakar milletvekilleri tarafından yazılan “yeni anayasa”, serbest piyasa ilkelerini derinleştirdiği, devlet müdahalesini azalttığı ve bazı kadın haklarını sınırladığı için eleştirildi.
Anayasanın yeniden yazılması, 2019 yılında 5 ayı aşkın süredir ülkede şiddete neden olan hükümet karşıtı gösterilerde protestocuların temel taleplerinden biriydi.
“Geri gelmeyecek”
Şili Devlet Başkanı Gabriel Boric, hükümetinin başka öncelikleri olduğunu söyleyerek anayasayı değiştirmek için üçüncü bir girişimde bulunmayacağını söyledi. Boric, iki referandumdan sonra “ülkenin kutuplaştığını ve bölündüğünü” söyledi.
Muhafazakar Bağımsız Demokrat Birlik partisinin lideri Javier Macaya yenilgiyi kabul etti ve hükümeti konuyu bir daha gündeme getirmemeye çağırdı. Macaya, “Tutarlılık ve demokrasiye saygı açısından sonuçları kabul ediyoruz” dedi.
General Augusto Pinochet’nin diktatörlüğü sırasında kabul edilen ve yıllar içinde değiştirilen Anayasa böylece yürürlükte kalacak.
Eski Başkan Michelle Bachelet şunları söyledi: “Daha kötü bir şeydense kötü bir şeyi tercih ederim.”
Tartışmalı metin
Tasarının en tartışmalı hükümlerinden biri, mevcut belgedeki küçük bir ifadeyle “yasanın doğmamış çocuğun hayatını koruduğu” ifadesini içeriyor ve bazıları bunun kürtajı tamamen yasadışı hale getirebileceği konusunda uyarıyor.
Önerilen belgenin tartışmalara yol açan bir diğer maddesinde, ölümcül hasta olan ve toplum için tehlike arz etmeyen mahkûmların ev hapsine alınabileceği belirtiliyor.
Sol muhalefet üyeleri, bu düzenlemenin Pinochet’nin 1973 ile 1990 yılları arasındaki diktatörlüğü sırasında insanlığa karşı suçlardan hüküm giymiş olanlara fayda sağlayabileceği konusunda uyardılar.
Ayrıca düzenlemede yeni kolluk kuvvetlerinin kurulması ve kaçak göçmenlerin “en kısa sürede” sınır dışı edilmesi öngörülüyor.
2022’de seçmenlerin %62’si Şili’yi çok uluslu bir devlet olarak tanımlayan, özerk yerli bölgeler kuran, çevre ve cinsiyet eşitliğine öncelik veren anayasa teklifini reddetti.
Pinochet döneminde yazılan Şili Anayasası, bazı kamuoyu tarafından “diktatörlük rejiminin mirası” ve “eşitsizliğin ana kaynağı” olarak değerlendiriliyor.